Projekt "Ludzie, nie liczby"

Dariusz Popiela, kajakarz górski i olimpijczyk z Nowego Sącza od kilku lat zajmuje się przywracaniem pamięci żydowskich ofiar Zagłady na terenie południowej Polski. W 2018 roku zrealizował pierwszą odsłonę projektu “Ludzie, nie liczby” w Krościenku nad Dunajcem, gdzie powstał pomnik upamiętniający lokalną społeczność zamordowaną podczas Zagłady. W 2019 podobny projekt został zrealizowany w Grybowie.

Trzecia odsłona projektu została zrealizowana w Czarnym Dunajcu w 2020 r.  W ramach akcji powstał pomnik centralny i dwie kamienne tablice, na których widnieją imiona nazwiska i wiek 494 ofiar Zagłady z Czarnego Dunajca i okolicznych miejscowości oraz dwa pomniki (duże, białe macewy) umieszczone przy czterech grobach masowych, w których ustaleniu i zabezpieczeniu pomogła Komisja Rabiniczna ds. Cmentarzy.

Porządkowanie cmentarza

Cmentarz żydowski w Czarnym Dunajcu powstał w drugiej połowie XIX w. Przez wiele lat po wojnie teren niszczał i popadał w ruinę. Na cmentarzu została w całości jedna macewa, większość płyt nagrobnych zarosła trawą. Pierwsza akcja porządkowania cmentarza żydowskiego w Czarnym Dunajcu odbyła się w 2016 r. z inicjatywy Michała Szaflarskiego. W pracach pomagał wtedy urząd gminy, uczniowie i nauczyciele z miejscowej szkoły, a także wolontariusze z Podhala i z innych regionów Polski. Od 2016 r. akcja porządkowania odbywała się co roku, z czasem włączało się w nią coraz więcej osób aż do 2020 roku, kiedy cmentarz przeszedł ogromną metamorfozę za sprawą projektu “Ludzie, nie liczby”.

Obchody rocznicy Zagłady

Pierwsza uroczystość poświęcona pamięci Żydów, którzy kiedyś mieszkali w Czarnym Dunajcu i okolicznych wsiach, a w większości zginęli w Zagładzie odbyła się podczas odsłonięcia pomnika 11 października 2020 r. w ramach projektu “Ludzie nie liczby”. 29 sierpnia 2022 roku, w okrągłą, 80. rocznicę Zagłady Żydów z Czarnego Dunajca, odbyła się kolejna uroczystość na cmentarzu żydowskim. Po raz pierwszy na uroczystości do Czarnego Dunajca przyjechali też potomkowie. Kolejne uroczystości będą się odbywać co roku 28 sierpnia - dzień, który jest symbolicznym końcem społeczności żydowskiej w Czarnym Dunajcu.